Verpleegkundige modellen en theorieen - Verpleegkundige theorieen en modellen Dit deel beschrijft - Studeersnel (2024)

Vak

Universiteit

Leidse Onderwijsinstellingen

Geüpload door:

Aanbevolen voor jou

• 27Zorgsystemen - Verpleegkundige theorieën en modellen, beoordeeld met een 9Zorgsystemen, zorgorganisaties en ketenprocessenVerplichte opgaven98% (41)
• 39Verpleegkundige theorieën en modellen Zorgsystemen, zorgorganisaties en ketenprocessenVerplichte opgaven97% (30)
• 36Inzendopgave 252U1 Zorgsystemen zorgorganisaties en ketenprocessen versie 2Zorgsystemen, zorgorganisaties en ketenprocessenVerplichte opgaven100% (7)

Reacties

Andere studenten bekeken ook

• 286U15 ICT - ICT voor zorg en zelfredzaamheid
• Raak boekje werkwoordspelling
• Samenvatting Signaleren en interveniëren
• Verkorte handleiding Joke wil spoken
• Zika en dengue en chikungunya
• 1. Redding

Gerelateerde documenten

• cultuur en ontwerp
• Opdracht ketenzorg onderdeel 1
• Samenvatting Psychopathologie
• Samenvatting boek Gespreksvoering in de juridische praktijk (alle hfdst)
• Casemanagement, hoofdstuk 1, Methodieken
• Leidinggeven

Gerelateerde Studylists

Verpleegkundige theorieen en modellenDit deel beschrijft tien theorieën en modellen. Deze staan in tijdlijn per soort theorie.

Behoefte theorie  1 Nursing Need Theory  1 Selfcare-Deficit Nursing Theory  1 Zelfzorgtheorie

Interactie theorie  1 Interpersonal Relations in Nursing  1 Theory of Goal Attainment

Uitkomst theorie  1 Johnson Behavioral System Model  1 The Neuman Systems Model  1 Adaptation Model

Humanistische theorie  1 Cultural Care Diversity and Universality  1 Integrerende Verpleegkunde

1 Nursing Need TheoryDeze theorie is ontwikkeld door Virginia Henderson (1898-1996) een Amerikaanseverpleegkundige, onderzoeker, theoreticus en auteur. Haar visie op de verpleegkunde luidt:"De unieke functie van de verpleegkundige is: het individu, ziek of gezond bij te staan bij hetverrichten van die activiteiten die bijdragen tot gezond of herstel (of te helpen bij vredig testerven, wanneer geen herstel mogelijk is), en die dit individu zonder hulp zou verrichten alshij de daartoe nodige kracht, wilskracht of kennis bezat. De verpleegkundige moet dit op zo'nwijze doen, dat de geholpene zo snel mogelijk weer onafhankelijk wordt." [CITATION Voozd \l

1043 ]Henderson beschrijft de patiënt als iemand die verpleegkundige zorg nodig heeft, maarbeperkt zich niet tot ziekenzorg. Kenmerkend voor de theorie van Henderson is debeschrijving van 14 menselijke basisbehoeften waarin een verpleegkundige moet voorzien :

1. Ademhalen, 2. Eten en drinken, 3. Uitscheiden, 4. Bewegen en houding aannemen, 5.Rusten en slapen, 6. Kleden, 7. Lichaamstemperatuur op peil houden, 8. Lichaam en

huidverzorging, 10. Communiceren, 11. Geloof belijden, naar geloofsovertuiging leven, 12.Werken, productief bezig zijn, 13. Creativiteit, 14. Leren [ CITATION deG15 \l 1043 ]Henderson legde de basis voor de wetenschappelijke theorievorming in de verpleegkunde.De theorie van Virginia Henderson is bruikbaar voor meerdere (zorg)doelgroepen endaarmee multidisciplinair van aard, bedoeld voor verpleegkundigen en anderezorgprofessionals. Om de waarde van verpleegkundige taken inzichtelijk te maken voorandere beroepsgroepen was haar theorie van de 14 basisbehoeften ook tegelijk eenuniverseel observatiesysteem[CITATION voo18 \l 1043 ].

1 Self Care Deficit Nursing TheoryTheorie op verplegen ontwikkeld door Dorothea Orem (1914-2007). Orem heeft onderzoekgedaan in situaties waarin een verpleegkundige zorg noodzakelijk was, haar conclusie wasdat in situaties waarin iemand niet voor zichzelf kan zorgen de verpleegkundige dezezelfzorg overneemt. Door zelfzorg heeft een mens een gezond bestaan.Orem maakt onderscheid in 3 zelfzorg behoeften: * universele zelfzorgbehoeften (heeftiedereen), * ontwikkelingsbepaalde zelfzorgbehoeften(levensfase) en *gezondheidsbepalende zorgbehoeften (ziekte of handicap). Volgens Orem is zelfzorg nietaangeboren maar aangeleerd gedrag waarbij omgeving en milieu een grote rol spelen. Er iseen (tijdelijk)zelfzorg te kort wanneer het zelfzorg vermogen en de zelfzorgbehoeften niet inbalans zijn. Door vragen kan zelfzorg vermogen bepaald worden: kunnen (lichamelijk,geestelijk en sociaal), weten (kennis, inzicht) willen (motivatie). (Verpleegkundige) zorg wordtverleend op basis van antwoorden op deze vragen.De zelfzorgtheorie van Orem wordt nog steeds gebruikt voor anamnese formulieren indiverse doelgroepen en multidisciplinair bruikbaar om te achterhalen welke hulp er ingezetmoet worden[CITATION zel18 \l 1043 ].

1 ZelfzorgtheorieDeze theorie is door de Nederlandse Bien van der Brink-Tjebbes (1924-2014) ontwikkeld.Van den Brink-Tjebbes was werkzaam als verpleegkundige en staffunctionaris bij deinspectie voor de Gezondheidszorg.Als een van de eersten in Nederland ontwikkelde Van den Brink-Tjebbes eenverpleegkundige theorie op verplegen. Speerpunten zijn de begrippen eigenverantwoordelijkheid (zelfzorg) en een holistische mensvisie.Zij ontwikkelde een matrix van 18 zelfzorggebieden en 3 gedragsvarianten. De 18 aspectenvan zelfzorg zijn onderling met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar. Kan iemand op eenvan die gebieden niet meer voor zichzelf zorgen ontstaat een zelfzorgtekort en dan kan een

Volgens King zijn er drie interactieve systemen in de Theory of Goal Attainment. Dit zijnhet persoonlijke systeem, het interpersoonlijke systeem en het sociale systeem. Elksysteem krijgt verschillende concepten. De concepten voor het persoonlijke systeem zijn:perceptie, zelf, groei en ontwikkeling, lichaamsbeeld, ruimte en tijd. De concepten voor hetinterpersoonlijke systeem zijn: interactie, communicatie, transactie, rol en stress. Deconcepten voor het sociale systeem zijn: organisatie, autoriteit, macht, status enbesluitvorming.Door zich te concentreren op het bereiken van doelen of resultaten, door samenwerkingtussen verpleegkundige en patiënt, voorzag King in een conceptueel systeem en theorie diezijn nut bewezen heeft voor verpleegkundigen.[CITATION Nur \l 1043 ] Bruikbaar voor zowelverpleegkundigen als multidisciplinair.

1 Johnson Behavioral System ModelDorothy E. Johnson (1919 -1999) was een van de grootste verpleegkundetheoretici die het 'Behavioral System Model' ontwikkelde. Het gedragssysteemmodel van de verpleging. Zijomschrijft verpleging als 'een externe regulerende kracht die de organisatie en integratie vanhet gedrag van de patiënt op een optimaal niveau onder die omstandigheden waarin hetgedrag een bedreiging vormt voor de lichamelijke of sociale gezondheid, of waarin ziektewordt gevonden[CITATION Nur182 \l 1043 ].Door aangeleerd gedrag en gewoonten kan een mens de dagelijkse stress en druk aan.Wanneer er disbalans ontstaat en het systeem niet in staat is tot aanpassing kan(verpleegkundige) hulp van buitenaf nodig zijn bij ziekte en gezondheid. Een systeem isvolgens Johnson een samenhang van onderling met elkaar verbonden gedachten diegezamenlijk functioneren en een geheel vormen.Bevorderen van efficiënt en effectief gedragsfunctioneren bij de patiënt kan ziektevoorkomen. De patiënt wordt omschreven als een gedragssysteem bestaande uit zevengedragssubsystemen: aansluiting vinden, afhankelijkheid, opname, uitscheiding, seksueel,agressiebescherming en prestatie/succes. Elk subsysteem heeft ook drie functionelevereisten, waaronder (1) bescherming tegen schadelijke invloeden, (2) voorzieningen vooreen verzorgende omgeving en (3) stimulatie voor groei. Een onbalans in elk systeemresulteert in onevenwichtigheid. De rol van de verpleegkundige is om de patiënt te helpenzijn of haar evenwicht te bewaren.Volgens Johnson heeft een mens twee basale systemen: biologisch en gedrag. Biologisch isvoor medici en gedrag voor verpleegkundigen, daarmee trek ik de conclusie dat het systeemvan Johnson gericht is op verpleegkundigen niet multidisciplinair van aard is.

1 The Neuman Systems ModelOntwikkeld door de Amerikaanse Betty Neuman (1924 -) ontwikkeld in de jaren ’70 omverpleegkunde te onderwijzen in multidisciplinaire teams. Er was behoefte aan een nieuwonderwijsprogramma. Neuman deed als verpleegkundige onderzoek naar de rol van deverpleegkundige in de ambulante psychiatrie.Neuman gaat uit van de patiënt in holistisch perspectief met fysiologische, psychologische,sociologische en ontwikkelingsaspecten. Een patiënt is, als in een kern, een open systeemwat in verbinding staat met de omgeving. De kern (patiënt) wordt omgeven door diverselagen verdedigingslijnen. Wanneer omgevingskrachten, ook wel stressoren, die intra-, inter-en/of extra-persoonlijk zijn, door de verdedigingslijnen komen is er sprake van ziekte.Gezondheid is systeemstabiliteit.Verpleeginterventies vinden plaats via drie preventiemethoden te weten primair, secundairen tertiair. En helpen het systeem te herstellen of aan te passen.[CITATION Nur11 \l 1043 ]Het Neuman Systems Model maakt gebruik van 6 stappen elk met specifiekepatiëntgegevens. De stappen zijn: Beoordeling, Diagnose, Doelen, Plannen, ImplementatieEvalueren. [CITATION Nur16 \l 1043 ]Met dit systeem zijn clientgegevens holistisch en systematisch te ordenen wat maakt datdeze theorie bruikbaar is voor meerdere disciplines.

1 Adaptation ModelOntwikkeld door Amerikaans kinderverpleegkundige Calista Roy (1936- ) In haar tijd alskinderverpleegkundige was zij gefascineerd door de wijze waarop kinderen zich kunnenaanpassen als reactie op grote veranderingen. Zij is beïnvloed door Johnson tijdens haarstudie om verpleegmodellen te ontwikkelen.[CITATION siszd \l 1043 ]Volgens Roy ondergaat een patiënt voortdurend allerlei prikkels en reageert hierop metcoping methodes die aanzetten tot aanpassing(adaptatie) Aan de verpleegkundige is het detaak deze adaptatie/aanpassing te bevorderen. Het lichaam en de geest van een mens zijnhier sterk en flexibel in. Wanneer een cliënt zich niet meer kan aanpassen, ontstaat er eenadaptatieprobleem. Dit adaptatieprobleem is in het model van Roy het verpleegprobleem.[CITATION Dhr16 \l 1043 ]De theorie van Roy werd populair in de psychiatrie maar ook goed bruikbaar bij kwetsbareouderen vanwege het gebruik van individuele copings- of aanpassings-stijl.[CITATION Dhr16 \l1043 ] Uitgaande van vermogen tot aanpassing zou gezegd kunnen worden dat deze theorie

Kernpunten van integrerend verplegen zijn: verantwoordelijkheid, participatie enhumaniseren De benadering en organisatie van verlegen is met dit model fors gewijzigd.[ CITATION HId151 \l 1043 ]De integrerende verpleegkunde wordt ook in het onderwijs gehanteerd en is nog steeds debasis voor het klinisch redeneren.[CITATION Dhr16 \l 1043 ]Integrerend verplegen is voor verpleegkundigen en daarmee monodisciplinair, het feit dat hetook on het onderwijs wordt gebruikt zou kunnen spreken voor een multidisciplinaire, zij hetbeperkt, bruikbaarheid.